Kamperen is een geweldige manier om te genieten van de natuur en de buitenlucht. Maar als je buiten bent en niet over een keuken beschikt, kan het een uitdaging zijn om te koken. Een goede oplossing hiervoor is om een kampeer kooktoestel te gebruiken, zoals de Trangia, de Primus of een ander kooktoestel. In dit blog zal ik uitleggen wat deze kooktoestellen zijn, hoe ze werken, en wat hun voordelen en nadelen zijn.
Ik bespreek de Trangia en de Primus kooktoestellen omdat ik daar zelf ervaring mee heb. Er zijn natuurlijk ook nog andere merken die vergelijkbare kooktoestellen maken.
De Trangia
De Trangia is een Zweeds kampeer kooktoestel dat bestaat uit een brander, een brandstofhouder, een windscherm en verschillende pannen. Het systeem werkt op spiritus of bio ethanol, wat betekent dat het veilig is om te gebruiken en geen gevaarlijke dampen afgeeft. De Trangia is compact en licht van gewicht, waardoor het gemakkelijk mee te nemen is tijdens het kamperen of backpacken. De brandstof is makkelijk verkrijgbaar en goedkoop. Ook is het mogelijk een bijpassende gasbrander te gebruiken in plaats van de gewone brandstofhouder.
Het Trangia systeem is verkrijgbaar in twee maten en in verschillende varianten pannen. Extra lichtgewicht, met of zonder anti aanbaklaag enz.
Het windscherm zorgt ervoor dat de warmte rondom de pannen wordt gehouden, waardoor het kookproces wordt versneld en er minder brandstof nodig is. Het Trangia-systeem is geschikt voor het koken van verschillende maaltijden, van soep en pasta tot rijst en gebakken eieren. Doordat een basis set bestaat uit twee gewone pannen en een koekenpan zijn de mogelijkheden groter dan bij een één pansysteem. Zelf heb ik er ook een waterketeltje bij om makkelijk water voor mijn koffie of thee te kunnen koken.
De voordelen van Trangia
-de compactheid van het geheel. Alles stapelt in elkaar.
-de makkelijke verkrijgbaarheid van spiritus of bio ethanol.
-de uitgebreide mogelijkheden van het systeem.
De Nadelen
-Bij het gebruik van spiritus of bio ethanol is het niet makkelijk de brander harder of zachter te zetten. Het kan wel, maar is niet zo precies als bij een gasbrander.
-Het is ook lastig in te schatten hoeveel brandstof je in de brander moet doen om je maaltijd te kunnen koken.
-Bij gebruik van spiritus of bio ethanol kunnen je last van roetvorming hebben.
Primus
De Primus is een ander populair merk van kampeer kooktoestellen. Het is verkrijgbaar in verschillende maten en modellen, van kleine branders tot complete kooksets.
De meeste Primus kooktoestellen werken op gas, wat betekent dat ze snel en efficiënt werken.
Sommige Primus kooktoestellen hebben ook een windscherm om de warmte vast te houden. De pannen hebben vaak een antiaanbaklaag en zijn gemakkelijk schoon te maken. Een aantal Primus kooktoestellen hebben ook een ingebouwde ontsteker, wat betekent dat je geen lucifers nodig hebt om ze aan te steken.
Bij een Primus brander zitten niet altijd standaard pannen, het voordeel daarvan is dat je je eigen ideale set kunt samenstellen.
Soorten gasbranders
Er zijn grofweg drie soorten gasbranders.
-Een systeem waarbij je de de brander rechtstreeks op het tankje schroeft.
-Modellen waarbij je het gastankje met brander vastschroeft aan de pan om een extra veilig en efficiënt systeem te krijgen. Er zijn meer merken die dit hebben, zoals MSR en Jetboil. Meestal is dit systeem alleen geschikt om water te koken door de kleine pan. Primus heeft ook een xxl versie waar de pan groot genoeg van is om een simpel gerecht klaar te maken.
– Systemen waarbij de brander via een slangetje verbonden is aan de gastank. Voordeel hiervan is dat je pan lager en steviger staat.
Soorten gas
Er zijn gastankjes met verschillende soorten gas verkrijgbaar: power gas, winter gas en zomer gas zijn allemaal soorten gas die gebruikt worden als brandstof voor kampeer kooktoestellen. Er zijn echter enkele verschillen tussen deze soorten gas, voornamelijk in hun samenstelling en prestaties bij verschillende temperaturen.
-Power gas is een type gas dat een hogere energiedichtheid heeft dan gewone butaan/propaan-gasblikjes en daarom een hogere vlam temperatuur heeft. Dit maakt het ideaal voor koken op hoog vuur of bij extreme temperaturen. Zoals bij het bereiden van voedsel op grote hoogte of in iets koudere omgevingen. Power gas bevat meestal propaan, isobutaan en butaan.
-Winter gas, daarentegen, is speciaal ontworpen om te kunnen functioneren bij koude temperaturen. Bij lage temperaturen kan het zijn dat butaan/propaan-gasblikjes niet meer goed werken, omdat het gas niet meer goed verdampt. Winter gas bevat een hoger percentage propaan dan butaan, waardoor het beter presteert bij koude temperaturen en minder gevoelig is voor bevriezing.
-Zomergas is een type gas dat vaak wordt gebruikt bij warmere temperaturen en is meestal samengesteld uit butaan en propaan. Het heeft een lagere druk dan power gas, omdat het ontworpen is om te werken bij een gematigde temperatuur.
Het is belangrijk om te weten welk type gas het beste past bij jouw kampeerbehoeften en de omstandigheden waarin je zult kamperen. In de zomer kan zomergas bijvoorbeeld een goede keuze zijn, terwijl je in de winter beter kunt kiezen voor winter gas. Als je van plan bent om op grote hoogte te kamperen of voedsel te bereiden bij wisselende temperaturen, kan power gas de beste keuze zijn. Power gas is het gas wat het meest allround is. En mocht de temperatuur toch lager dan verwacht zijn helpt het om het tankje op een geïsoleerde ondergrond te zetten en een handwarmer onder het tankje te leggen.
Benzine als kookbrandstof
Naast kooktoestellen op gas maakt Primus ook Benzine-kooktoestellen die werken op ongelode benzine en zijn ook populair bij kampeerders. Ze zijn betrouwbaar en werken goed in koude omstandigheden.
Benzine-kooktoestellen hebben echter ook hun nadelen. Zo zijn ze over het algemeen zwaarder en ingewikkelder dan gasbranders. Ze zijn ook moeilijker te ontsteken en te regelen, wat kan resulteren in ongelijkmatig koken. Bovendien kan benzine moeilijker te verkrijgen zijn tijdens het kamperen. Ook hebben de branders meer onderhoud nodig.
Kortom, gas, spiritus en benzine hebben allemaal hun voor- en nadelen als het gaat om het koken tijdens het kamperen. Het is belangrijk om te bepalen wat het beste bij jouw situatie past, zoals de omgeving waarin je gaat kamperen, de duur van je kampeertocht en je persoonlijke voorkeuren.
Andere kooktoestellen
Verder zijn er nog een aantal andere mogelijkheden zoals houtbranders, ook wel hobo branders of Rocket stoves genoemd en esbit branders.
In tegenstelling tot gasbranders en benzine-kooktoestellen, werken houtbranders op brandstof uit de natuur, zoals hout, takjes en ander droog organisch materiaal.
Een van de voordelen van houtbranders is dat je geen extra brandstof hoeft te kopen of mee te nemen, wat handig kan zijn als je op langere tochten gaat waarbij je geen toegang hebt tot een winkel. Houtbranders zijn licht van gewicht en gemakkelijk te vervoeren, waardoor ze een goede keuze zijn voor backpackers en wandelaars.
Een ander voordeel van houtbranders is dat ze milieuvriendelijk zijn, omdat ze geen fossiele brandstoffen verbruiken en geen afval produceren. Bovendien kun je tijdens het kamperen genieten van het buitenleven en tegelijkertijd koken, wat een mooie en authentieke ervaring kan zijn.
Er zijn echter ook nadelen aan houtbranders. Het kan bijvoorbeeld moeilijk zijn om brandbaar materiaal te vinden in een vochtige omgeving, en het kan enige tijd en moeite kosten om de brander aan te steken en op gang te krijgen. Bovendien kun je in sommige natuurgebieden of in bepaalde tijden van het jaar geen open vuur maken. Het gebruik van houtbranders is daardoor niet altijd mogelijk.
Kortom, houtbranders zijn een goede keuze voor kampeerders die op zoek zijn naar een lichtgewicht en milieuvriendelijk kooktoestel dat geen extra brandstof vereist. Het is echter belangrijk om te overwegen of het gebruik van een houtbrander geschikt is voor de omgeving waarin je gaat kamperen en of je genoeg brandbaar materiaal kunt vinden om je kooktoestel te voeden.
Een ander type kooktoestel is een Esbit brander. Het is een minimalistisch kooktoestel dat werkt op Esbit-brandstoftabletten. Esbit is een merknaam voor een soort brandstofblokjes die gemaakt zijn van samengeperst hexamine.
Esbit-brandstoftabletten zijn klein en lichtgewicht, waardoor ze gemakkelijk mee te nemen zijn tijdens het kamperen.
Een van de voordelen van Esbit-kooktoestellen is dat ze eenvoudig en betrouwbaar zijn. Daarnaast zijn Esbit-brandstoftabletten relatief goedkoop en gemakkelijk verkrijgbaar in veel buitensportwinkels.
Esbit-kooktoestellen hebben echter ook enkele nadelen. Zo zijn ze niet zo krachtig als gasbranders of benzine-kooktoestellen, waardoor het langer kan duren om water te koken of voedsel te bereiden. Bovendien kunnen Esbit-brandstoftabletten roet en rook produceren en stinken ze, wat sommige kampeerders als hinderlijk ervaren.
Een ander belangrijk nadeel van Esbit-kooktoestellen is dat ze niet erg milieuvriendelijk zijn. De Esbit-brandstoftabletten zijn niet biologisch afbreekbaar.
Kortom, Esbit-kooktoestellen zijn een betrouwbare en goedkope optie voor kampeerders die op zoek zijn naar een lichtgewicht en compact kooktoestel. Het is echter belangrijk om te overwegen of de langere kooktijd en de milieubelasting van de Esbit-brandstoftabletten acceptabel zijn voor jouw kampeerervaring.
Conclusie:
Er is ontzettend veel keuze in kampeer kooktoestellen. Vraag jezelf vooral af of je alleen water wil koken omdat je droogmaaltijden eet of dat je uitgebreider wil koken om te bepalen wat voor jou het handigste is. Zelf gebruik ik mijn Trangia set het meest, maar ik heb wel de gasbrander erbij om ook het gemak van koken op een gasbrander te hebben.
Maar wat je ook kiest, je koffie en maaltijden smaken buiten altijd beter.
Veel buiten plezier!
Bianca
